Separacja a rozwód - różnice i przesłanki

Podejmując decyzję o rozstaniu, dwoje ludzi staje przed wyborem złożenia wniosku o separację lub rozwód. W związku z tym, należy zadać sobie pytanie: która instytucja będzie dla nas korzystniejsza? Aby móc jak najlepiej zadecydować poniżej znajdziecie Państwo krótkie przedstawienie wyżej wspomnianych instytucji.

Osoby, które nie chcą podejmować decyzji o rozwodzie, a jednocześnie nie widzą szans na dalsze wspólne życie, mogą zdecydować się na separację. Taka decyzja będzie najlepsza w sytuacji, kiedy jesteśmy przekonani, że chcemy się z małżonkiem rozstać, ale nie chcemy się rozwodzić. Separacja nie rozwiązuje węzła małżeńskiego, a jedynie powoduje zawieszenie istnienia małżeństwa. Często uważa się, że separacja jest stanem przejściowym, który pozwala małżonkom na przemyślenia, które mogą służyć naprawieniu relacji łączącej dwoje ludzi w małżeństwie. Z prawnego punktu, separacja skutkuje sądową regulacją rozłączenia małżonków. Następuje to poprzez wydanie przez sąd orzeczenia. Warto jednak pamiętać, że orzeczenie takie może zapaść tylko na skutek ustalenia przez sąd, że pożycie małżeńskie dwojga ludzi uległo zupełnemu rozkładowi. Co oznacza zupełny rozkład pożycie małżeńskiego?

Oznacza to, że pomiędzy małżonkami ustały więzi natury:

1.    psychicznej,

2.    fizycznej,

3.    ekonomicznej.

Aby uzyskać orzeczenie o separacji wystarczy udowodnić tylko jedną przesłankę, którą jest zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Warto pamiętać, że w odróżnieniu od rozwodu z wnioskiem o separację  może wystąpić również małżonek z którego winy nastąpił rozkład pożycia małżeńskiego. 

Sąd orzekając o separacji bierze pod uwagę, czy wskutek tego orzeczenia nie ucierpią małoletnie dzieci oraz czy separacja ta jest zgodna z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli sąd stwierdzi istnienie którejkolwiek z wcześniej wymienionych przesłanek- nie nastąpi orzeczenie o separacji, ponieważ zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym jest ono niedopuszczalne.  

W sytuacji, kiedy jesteśmy zdecydowani na rozwód należy sobie zdać sprawę z tego, że jest to wyrok ostateczny i nieodwracalny. Oznacza to, że rozwód jest wyrokiem sądu, który reguluje rozwiązanie małżeństwa. Po orzeczeniu takiego wyroku nie ma możliwości przywrócenia małżeństwa z powrotem. Rozwód jest orzekany po spełnieniu przez zainteresowanych dwóch przesłanek. Pierwsza z nich to zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, natomiast druga przesłanka świadczy o jego trwałym charakterze.

Zupełny rozkład małżeństwa charakteryzuje się ustaniem więzi:

1.    duchowej,

2.    fizycznej,

3.    materialnej.

Natomiast trwały charakter rozpadu pożycia małżeńskiego oznacza, że pomiędzy małżonkami niemożliwe stało się odtworzenie i przywrócenie więzi duchowej, fizycznej i materialnej.

Dla określenia trwałości rozpadu małżeństwa, przyjmuje się okresy czasu które świadczą o niemożności dalszego, wspólnego życia oraz odbudowania więzi łączących małżeństwo. Warto pamiętać, że rozwód jest niedopuszczalny na wniosek osoby, z której winy nastąpił trwały i zupełny rozkład małżeństwa.

Pomiędzy rozwodem a separacją zachodzą różnice, charakteryzujące odmienność powyższych instytucji.  

Pierwszą, istotną różnicą miedzy separacją a rozwodem jest możliwość zawarcia nowego związku małżeńskiego. Po orzeczeniu przez sąd rozwodu, małżonkowie mają prawo do zawarcia nowego małżeństwa, natomiast po orzeczeniu separacji taka możliwość nie istnieje. Związane jest to z istnieniem faktu, że „stare małżeństwo”, w świetle polskiego systemu prawnego, w dalszym ciągu wywiera skutki prawne.

Drugą różnicą jest fakt, że teoretycznie łatwiej jest uzyskać orzeczenie o separacji, ponieważ należy spełnić tylko jeden warunek, którym jest zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. W przypadku rozwodu należy również udowodnić, że oprócz zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego, jego charakter jest trwały i uniemożliwiający podjęcie dalszego wspólnego życia.

Trzecią, zasadniczą różnicą jest to, że małżonkowie po uzyskaniu orzeczenia separacji są wzajemnie obowiązani do udzielania sobie pomocy jeżeli wymagają tego względy słuszności, co w przypadku rozwodu nie obowiązuje. Wraz z wyrokiem rozwodowym zanika wzajemny obowiązek pomocy.

Po czwarte, dość istotną kwestią jest obowiązek płacenia alimentów. Jest to sytuacja dość odmienna w tych dwóch sytuacjach prawnych. W przypadku orzeczenia rozwodu obowiązek płacenia alimentów małżonkowi rozwiedzionemu istnieje przez 5 lat lub dłużej (w szczególnie uzasadnionych przypadkach), natomiast w trakcie separacji ustawodawca nie przewidział żadnych ograniczeń czasowych.

Warto pamiętać, że sąd może znieść separację. W przypadku orzeczenie o rozwodzie jest to niemożliwe, ponieważ to orzeczenie jest ostateczne i nieodwracalne.

Koszty, jakie należy ponieść w przypadku separacji czy rozwodu są do siebie podobne, jednakże może się zdarzyć, że separacja okaże się postępowaniem tańszym niż rozwód. Co do zasady opłata sądowa o rozwód i separację wynosi 600 zł, natomiast w przypadku gdy o separację zgodnie wnoszą małżonkowie koszt wynosi 100 zł.

Jeszcze jedną ważną kwestią, o której  należy wspomnieć, jest zmiana nazwiska w tych dwóch przypadkach. W przypadku separacji zmiana nazwiska jest niemożliwa. Możliwość taka występuje przy orzeczeniu o rozwodzie. W takiej sytuacji wystarczy złożyć stosowne oświadczenie kierownikowi stanu cywilnego w ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku o rozwodzie o chęci wrócenia do poprzedniego nazwiska.

Powyższe przedstawienie instytucji separacji i rozwodu ma za zadanie wskazanie różnic pomiędzy nimi oraz ułatwienie podjęcia decyzji w kwestii złożenia odpowiedniego wniosku do sądu.